Het belang van warmte bij je kind

En hoe je deze warmtehuishouding verzorgt
_{[Leestijd: 12:3 min]}

Wat is warmte?

Warmte. Waar denk je dan aan? Denk je aan de eerste zonnestralen in de lente, of warmte van een knisperende vuurkorf? Denk je aan een kopje warme thee, een warm bad of lekker warm in je bed? Een warme avond of een warme groet? Een warme omhelzing?

Als je kijkt naar de natuur helpt warmte de dingen draaiend te houden: Een levend lijf is warm, door beweging houd je het warm en blijven lichaamsprocessen draaien. Kou daarentegen zorgt voor het stilleggen van processen: van stilzitten krijg je het koud en word je stijf, onderkoeling kan zorgen voor een hartstilstand, een dood lichaam voelt koud aan. Kortom; warmte is een primaire basis behoefte voor de de mens.

Voor het lichaam is warmte dus van levensbelang. Neem als voorbeeld als je net een lekkere warme maaltijd hebt gegeten. Daarna voel je dat je moe begint te worden. Je wilt liever niet teveel bewegen om je eten te laten zakken. In je lijf begint het verteringsproces. Dit proces kost energie. Energie is warmte. Je zult merken dat alle warmte uit je lijf naar je organen trekt en dat je het koud begint te krijgen aan je armen en benen. En lekker warm kopje thee is daarom vaak welkom na het eten.

Lichaamstemperatuur, hoe werkt dat eigenlijk?

Heb jij je weleens afgevraagd hoe het kan dat je lichaam altijd 37ºC is? 

Als je het koud hebt gaat je lijf rillen en moet je klappertanden. Het lichaam zorgt op deze manier voor beweging, het wekt hiermee energie op zodat er warmte opgewekt wordt. Het behouden van een neutrale lichaamstemperatuur van 37ºC is kennelijk belangrijk.

Bij een buitentemperatuur tussen de 18ºC – 50ºC blijft je lichaamstemperatuur in wakkere toestand constant. Dit wordt dus op een ingenieuze manier van binnenuit geregeld.

Als je slaapt gebeurd er iets bijzonders: In verschillende delen van je lijf daalt de temperatuur. Je hoofd en je romp blijven op temperatuur, maar je handen en benen worden veel koeler.

Een baby moet zijn dag- en nachtritme nog ontwikkelen. Het wisselt wakkere tijd en slapen nog veel vaker af. De lichaamstemperatuur van een baby schommelt daarom ook gedurende de dag.

Vanaf wanneer verzorg jij de warmte bij je kind?

In de omhulling van jouw lichaam hoefde je ongeboren kind nog niet zelf te zorgen voor zijn warmte. Vanaf het moment dat je kind geboren wordt veranderd dit meteen. Van de eerste ademteug en daarmee het in gang zetten van het proces van ademhalen en de werking van de longen, tot het eerste slokje melk en de vertering daarvan. 

Van het een op het andere moment heeft een kind dus zijn eigen energiehuishouding te onderhouden.

Van het een op het andere moment heeft een kind dus zijn eigen energiehuishouding te onderhouden. Een ander woord dat je hiervoor zou kunnen gebruiken is de warmtehuishouding.

Omdat je kind nog zo klein is, is het de taak voor jou als opvoeder om niet alleen keuzes voor je kind, maar vooral namens je kind te maken. Met het helpen in het op peil houden van de warmtehuishouding van je kind creëer je de ultieme ontwikkelingsomgeving voor je kind.

Meld je aan voor de nieuwsbrief >>>

Waarom is het belangrijk om te zorgen voor de warmte van je kind?

Een gemiddelde Nederlander kun je uittekenen in een spijkerbroek met t-shirt en gympen. Als het wat fris wordt komt er nog wel een jas bij en bij echt extreme weersomstandigheden zien we een sjaal, muts en handschoenen.

Goed en gezond eten en liefdevol en consequent opvoeden, daar weten wij als Nederlanders alles van af. Maar we zijn ook een volk van niet vallen maar opstaan en niet lullen, maar poetsen. Het een beetje koud hebben hoort daar wellicht bij. Warmte is in ons kikkerlandje in elk geval niet iets vanzelfsprekends.

Vanaf de geboorte tot aan het tweede jaar zit je kind in de zogeheten sensomotorische ontwikkelingsfase (Bron). Door middel van de zintuigen wordt de motoriek van het lichaam ontwikkeld. Met andere woorden: door horen, zien, ruiken, proeven en tasten ontwikkelt je kind zijn of haar bewegingingen waardoor het lichaam zich ontwikkelt. Hiermee leert het over oorzaak en gevolg wat een eerste aanzet is tot het denken. Het onderhouden van de warmte is hierin de sleutel.

Zonder energie, oftewel warmte leg je de bewegingen van je kind stil waardoor het die verbanden niet gaat leren maken. Dit kan remmen in de ontwikkeling van het denken.

Als je ziek of moe bent, of het koud hebt, dan heb je ook geen zin om naar buiten te gaan, of te socializen. Concentreren of iets leren gaat dan ook heel moeilijk. Je raakt een beetje buiten jezelf. Je lichaam neemt het als het ware over. Je moet eerst opladen, dicht bij jezelf blijven, voordat je de wereld weer aan kan. Zo is het ook bij kleine kinderen. Door de warmte te verzorgen help je het kind makkelijker in zijn lijf te komen en zich te verbinden met zijn lichaam.

Hoe verzorg je de warmte bij je kind?

Lichamelijke processen zou je ook kunnen zien als ritmische processen. Het bonken van je hart is ritmisch, het op en neer gaan van je borstkas bij elke ademhaling is ritmisch. Maar ook het proces van eten en verteren of  spelen/werken en slapen is ritmisch. Je kunt deze ritmische processen verzorgen door op de dag het ritme te verzorgen door bedtijden en eettijden, momenten van activiteit en momenten van rust. 

Lichamelijke processen zou je ook kunnen zien als ritmische processen.

In ritme zit ook een element van voorspelbaarheid. De ene beweging volgt de andere bijna automatisch op. Ritme en voorspelbaarheid zijn dus een perfecte bodem voor de ontwikkeling van je kind. Dit dag in dag uit bewerkstelligen kan nogal een uitdaging zijn in het leven van nu waarin het al lang niet alleen meer draait om huis en haard en de rolverdeling tussen partners veel gelijkwaardiger is geworden. 

Maar, om de ritmische processen van je kind op gang te houden is er nog iets dat je kunt doen om hierin te ondersteunen. En dat is het onderhouden van de warmtehuishouding door de keuze van de kleding! Klinkt bijna te simpel hè! Maar toch zijn de keuzes in het materiaal van de kleding hierin essentieel.

Met welke kleding materialen ondersteun ik de warmtehuishouding van mijn kind?

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: met wol. Met wol ondersteun je de warmte bij je kind het beste. Sinds het begin der tijden schenkt het schaap zijn wol al aan de mens. Het bekende kinderliedje is daar een leuk bewijs van.

Waarom wol de beste eigenschappen heeft om warmte te reguleren

Het mooie van wol in tegenstelling tot andere dierlijke vachten, is dat het gewoon weer aangroeit. Jaarlijks scheren is nodig voor het dier. Nadat de wol geschoren is wordt er zoveel mogelijk vet eerst uitgewassen. Dit vet noem je Lanoline. En zit bijvoorbeeld in tepelkloven crèmes wegens de verzorgende eigenschappen (Hello, borstvoedings-mama’s). Het vet zorgt voor de water- en vuilafstotende eigenschappen van wol

De haarstructuur van wol is kroes. Hierdoor houd het veel lucht gevangen wat zorgt voor isolatie van warmte. Perfect dus voor het onderhouden van de warmtehuishouding van je kind.

Wol kan wel tot 40% van zijn gewicht aan vocht opnemen, zónder klam aan te voelen! Ideaal dus voor kinderkleding waarin nog wel eens ongelukjes gebeuren. Hoe dit kan? Het vocht verbindt zich met de eiwitstructuur van de wol waardoor er warmte vrijkomt en het vocht verdampt. 

Ditzelfde eiwit (Keratine genaamd), reageert met zuren en alkalische stoffen waardoor het geuren zoals van zweet neutraliseert.

Wol is heel veelzijdig. Van vulling tot een gewolvilte lap, van een gesponnen draad, tot een gebreid dekentje. Of gewoon in de oorspronkelijke vorm als vacht.

Wollen kledingstukken die de warmte bij je kind reguleren

1. Wollen strikmutsje

80% van je lichaamswarmte verlaat zich via je hoofd. Dit is bijzonder want je hoofd is percentueel gezien acht keer zo klein als de rest van je lichaam. Met andere woorden: Als je het lichaam in acht delen zou verdelen, is je hoofd één deel van de
acht. 

Een strikmutsje is dus bij uitstek geschikt om de temperatuur van het lichaam op peil te houden.

Je hoofd is dus DE temperatuurmeter van je lichaam. Om precies te zijn je voorhoofd. Je voorhoofd geeft de temperatuur van het lichaam aan. Daarom voel je ook altijd aan het voorhoofd om te controleren of iemand verhoging of koorts heeft. Een strikmutsje is dus bij uitstek geschikt om de temperatuur van het lichaam op peil te houden. Strikmutsjes laten het voorhoofd vrij en blijven goed zitten omdat je ze bij baby’s veilig om de romp kunt vastknopen. Daarna is een wollen bivakmutsje ook heel praktisch omdat de hals dan meteen beschermd wordt.

Het is aan te raden om buiten altijd een wollen mutsje bij je kind op te zetten.

In een koele kamer kan het voor kleine baby’s ook aan te raden zijn. Eventueel van een wol-zijde mix.

2. Wollen romper

Na het wollen strikmutsje staat een wollen romper op nummer twee bij jonge kinderen, later kan dit een hemdje worden. In de romp gebeurd het. Alle ritmische lichamelijke processen bevinden zich in de romp. Het kloppen van het hart, de ademhaling, de stofwisseling… Belangrijk dus om die processen te verzorgen door ze op temperatuur te houden.

3. Wollen broek

Voor optimale bewegingsvrijheid van je kind is het zaak de ledematen op temperatuur te houden. Vaak hebben wollen broekjes een hoge of brede rand die niet afknelt en goed helemaal over het buikje getrokken kan worden zodat de organen goed beschermd zijn.

Mouwen horen bij babies en kinderen tot op het handje te vallen.

4. Wollen truitje/vestje

Bij de keuze voor een wollen truitje of vestje is het belangrijk om goed op de mouwlengte te letten. Mouwen horen (in tegenstelling tot Italiaans getailleerde shirts), bij babies en kinderen tot op het handje te vallen. De polsen laten namelijk veel warmte vrij (vandaar dat het zo’n geschikte plek is voor parfum). 

5. Wollen sokjes

Voor een kind dat van boven tot onder goed op temperatuur is. Een must voor in koude, ongevoerde regenlaarsjes.

6. Wollen jasje

Onmisbaar, een lekker jasje voor buiten. met het gematigde weer, maar wisselvallig weer hier in Nederland is een buitenjas die de warmte reguleert in combinatie met een goed mutsje echt een must. Voor Lena heb ik nu al het tweede jasje van Cosilana gekocht. Die kan heel lang aan door het lange, afgeronde achterpand, de lange boorden bij de mouwen die je kunt terugslaan als ze groeit en de capuchon die goed sluit om het hoofd en onder de kin. Daarbij is hij soepel genoeg voor alle bewegingsvrijheid die ze nodig heeft, maar zit ie ook lekker in de draagdoek. Hij is wel te koud voor de echte winter.

Bekijk wollen kleding op mijn Pinterestbord >>>

7. Wollen slaapzak

Lekker rustig doorslapen omdat je weet dat je kind het niet te koud of te warm heeft. Door de isolerende en warmte regulerende eigenschappen van wol slaapt je kind rustig door de nacht (tenzij het honger heeft).

Lena heeft eigenlijk alleen hoogzomer in een dunne katoenen slaapzak geslapen. Maar de rest van het jaar in een wollen. Ze had eerst een mouwloze, van gekookte wol, met tricot gevoerde van Disana, nu een met mouwen van wolfleece, ongevoerd, van Reiff. Ze slaapt hier nog rustiger in.

8. Wollen onderlegger voor in bed, box en kinderwagen

Er zijn mooie matrasbeschermers van 100% wol te koop. Lena slaapt nu op haar oude baby deken die te klein is om onder te liggen (40×100 cm) met een katoenen laken erover heen. 

Er zijn speciale wollen onderleggers te koop met inkepingen voor in de kinderwagen en ook prachtige voetenzakken gevoerd met een schapenvacht. Ik had Lena toen ze nog in de bak van de kinderwagen lag tussen een sjaal van gekookte wol. Gekookte wol is vervilte wol. Dit is niet zo harig als een vacht of los gebreide wollen dekens.

Waarom wil je altijd kiezen voor natuurlijke materialen?

Synthetische stoffen zoals polyester zijn gemaakt van een plastic grondstof. Je wilt je kind toch geen plastic zakje op zijn hoofd zetten? Daarbij zorgt synthetische kleding vaak voor elektrische oplading waardoor je kind schokjes kan krijgen.

Daarbij is de draagbaarheid door de natuurlijke ademende en vocht- en warmteregulerende eigenschappen van natuurlijke materialen vele malen groter dan die van synthetische. Natuurlijk zijn er nu een hele hoop hoogwaardige, technische stoffen op de markt, maar hierin is het bewerkingsproces vaak veel milieuvervuilender. Voor regenkleding of andere extreme weersomstandigheden kunnen dit soort stoffen wel heel geschikt zijn.

Bekijk hier kleding om in buiten te spelen >>>

Natuurlijke materialen zoals wol, katoen, linnen en bamboe zijn van nature allemaal brandvertragend. Dit is dus veiliger voor je kind. Als een synthetisch kledingstuk brand vat, dan smelt het helemaal in een als een kleverige, harde plastic homp. Probeer zelf maar eens uit met een wollen draadje en een draadje van een synthetisch materiaal. Als je de ene aansteekt krijg je gewoon zachte as dat ruikt naar een haardvuurtje. Bij de andere wordt het een hard stukje plastic dat stinkt naar verbrand haar.

Waarmee kun je de warmte bij je kind nog meer ondersteunen?

Behalve door de juiste kleding bij je kind aan te trekken kun je de warmtehuishouding op meerdere manieren verzorgen:

1. Huid op huid contact

De makkelijkste, en de leukste :-). Door huid op huid contact met je kind te hebben neemt het jouw lichaamstemperatuur over. Niks lekkerders dan een bloot babietje op je buik. Lena heeft het hele eerste jaar bij mij in bed geslapen. Tijdens het voeden deed ik altijd de slaapzak open, of haar broek uit zodat haar beentjes op mijn benen lagen. Zo hield ik haar temperatuur goed in de gaten, maar vooral zo’n heerlijk gevoel!

2. Warm eten en drinken

Eten dat in elk geval op kamertemperatuur is, is makkelijker te verteren voor je kind. Voor volwassenen ook trouwens. Scheelt weer lichaamsenergie in het verteringsproces.

3. Geven van borstvoeding

Tijdens de borstvoeding maak je automatisch huid op huid contact met je kind. Al is het alleen met het hoofdje en de handjes. Zo reguleert een kind haar warmte.

4. Verzorgingsmateriaal

Als je onder het lakentje van je kind een wollen onderlegger legt kan je kind zich terwijl het slaapt makkelijker op temperatuur houden. Ook in de kinderwagen is een wollen onderlegger geen overbodige luxe. Een wollen dekentje, omslagdoek of slaapzak helpen hier ook bij.

5. Geven van massages

Ik checkte Lena haar lichaamswarmte vooral aan haar voetjes. Als het hele lijf door en door warm is dan voel je dat aan de voetjes. Koude voeten zijn geen goed teken. Denk maar aan jezelf als je koude voeten hebt. Als baby had Lena dus altijd wollen sokjes aan. Tijdens het voeden of als ze bij mij zat dan hield ik vaak haar voetjes vast om mijn lichaamswarmte over te brengen.

Een andere mooie manier is het geven van voetmassages aan je kindje. Ik doe dit nog steeds elke avond voor het slapen bij het verschonen. Gewoon met lekker wat olie de voetjes warm wrijven zodat ze warm de slaapzak in gaan. Lena geniet er van. De voeten zitten vol met energiebanen die in verbinding staan met de organen. Zo masseer je dus eigenlijk ook de organen van je kind.

6. Dragen van je kind

Nog zo’n leuke en makkelijke om de warmte bij je kind te ondersteunen: dragen! Het dragen van je kind in een draagdoek is een van de lekkerste dingen die er is. Daarbij is het ook heel praktisch en zorgt het voor veel meer rust bij zowel je kindje als bij jou.

(Binnenkort zal ik meer over schrijven over dragen, verschillende dragers, juiste draaghouding etc.)

Met welke omgevingsfactoren moet je rekening houden bij het verzorgen van de warmte van je kind?

Per kind is de warmtebehoefte verschillend. Dat heeft te maken met de constitutie van het kind. In het kort gezegd heb je warmbloedige kinderen en kouwelijke. Je zou parallellen kunnen maken met de ‘doeners’ en de ‘denkers’.

Dus, ten eerste kijk je bij het verzorgen van de warmte naar je kind. Of beter nog, je voelt, de warmte van je kind. En daarop ga je actie ondernemen. Andere factoren om rekening mee te houden zijn:

• De weersomstandigheden
• De temperatuur in huis
• De locatie van onder andere het bedje, de verschoonplek, de speelplek: is er tocht?
• Welke activiteiten er doorgaan worden ondernomen? Veel naar buiten, in de auto, op de fiets door de regen?

In welke situaties kun je extra letten op de verzorging van de warmte bij je kind?

1. Binnen

• Is mijn woning goed geïsoleerd of tocht het soms een beetje?
• Woon ik beneden of boven? Is de vloer warm of koud?
• Ligt er in de box een warme (wollen) ondergrond?
• Ligt er op de vloer op een warme (wollen) ondergrond om te spelen?
• Heeft mijn kind de juiste kleding aan voor de ondergrond waar het op speelt?
• Wat draag ik zelf vandaag? Heb ik een trui aan? Wat heeft mijn kind aan?

2. Buiten

• Wat draag ik zelf naar buiten?
• Zijn het hoofdje en de nek goed beschermd tegen de kou en de wind?
• Zijn de voeten warm genoeg?

3. Spelen

• Kan mijn kind zich voldoende bewegen in deze kleding?

4. Slapen

• Zijn de armen en benen warm genoeg als mijn kind slaapt (en dus stil ligt en de temperatuur van de armen en benen daalt).
• Ligt mijn kind op een warmte isolerende ondergrond?
• Ligt mijn kind alleen in bed, of met ons?

Hoe meet je bij je kind de warmte?

Een koel neusje en koele handjes zijn heel normaal bij een kind. Je kunt de temperatuur het  beste met de hand meten door te voelen in het nekje en tussen de schouderbladen. Als die bezweet zijn, heeft je kindje het te warm.

Let op! Het te warm hebben door warmte die niet weg kan is verstikkend voor het kind en heeft bijna hetzelfde effect als het te koud hebben. Bedenk maar dat je in een zomer met verzengende hitte vaak het liefst bewegingsloos onder een fan op je bed blijft liggen.

Conclusie

Warmte heeft wellicht nu een heel andere dimensie voor je gekregen. Voor mij wel in elk geval toen ik eenmaal de materie in dook. Het verzorgen van de warmte van het lichaam van je kind, namens je kind. Daar gaat het eigenlijk over. Het kiezen voor kleding wordt zo eigenlijk ook een stuk overzichtelijker omdat je heel veel items, hoe schattig ook, links kunt laten liggen. Nog beter voor mens en milieu ook.

Niks meer missen? Schrijf je in voor de nieuwsbrief >>>

Fijn artikel gelezen? Deel het met anderen!

• Link
• Pinterest
• Facebook
• Instagram
• LinkedIn